Jedno z fundamentalnych praw obywatelskich gwarantowane konstytucyjnie, jakim jest prawo do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej oraz osób pełniących funkcje publiczne (art. 61 ust.1 Konstytucji RP) nie ma charakteru bezwzględnego. Jego ograniczenie może nastąpić wyłącznie ze względu na określone w ustawach ochronę wolności i praw innych osób i podmiotów gospodarczych oraz ochronę porządku publicznego, bezpieczeństwa lub ważnego interesu gospodarczego państwa. Przykładu takiego ograniczenia dostarcza wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z dnia 5 lipca 2013 r. (sygn. I OSK 511/13).

Wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego

Orzeczenie to zapadło w następującym stanie faktycznym:

Wnioskiem z dnia 12 czerwca 2012 r. Stowarzyszenie zwróciło się do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa [dalej: ARiMR, Agencja] o udostępnienie informacji publicznej w postaci:

  • umowy podpisanej przez ARiMR z Telewizją Polską S.A. [dalej: TVP] na emisję spotów pokazujących efekty wdrażania Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2007-2013 oraz

  • kwoty, jaką zobowiązała się ARiMR do zapłaty za emisję ww. spotów.

W związku z otrzymaniem tego wniosku Agencja zwróciła się dnia 21 czerwca 2012 r. do TVP z zapytaniem czy żądane przez Stowarzyszenie informacje stanowią tajemnicę handlową przedsiębiorstwa, czy też mogą być udostępnione jako informacja publiczna.

W odpowiedzi TVP pismem z dnia 21 czerwca 2012 r. stwierdziła, że nie wyraża zgody na upublicznienie wnioskowanych przez Stowarzyszenie informacji wskazując, że warunki handlowe są wynikiem indywidualnych negocjacji pomiędzy stronami, a ich upublicznienie stanowi naruszenie tajemnicy przedsiębiorstwa i łączącej strony umowy.

W związku z powyższym decyzją z dnia 25 czerwca 2012 r. Prezes Agencji odmówił udostępnienia Stowarzyszeniu wnioskowanej przez nie informacji uzasadniając, że prawo dostępu do informacji publicznej nie jest bezwzględne i doznaje ograniczeń, przewidzianych w art. 5 ustawy o dostępie do informacji publicznej – jednym z tych ograniczeń jest właśnie tajemnica przedsiębiorcy.

Stowarzyszenie skierowało do ARiMR wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy. Prezes Agencji decyzją z dnia 11 lipca 2012 r. podtrzymał swoje wcześniejsze stanowisko o odmowie udostępnienia żądanej informacji publicznej, wskazując ponadto, że umowa łącząca TVP i ARiMR zawiera „klauzulę poufności”.

Na powyższą decyzję Stowarzyszenie wniosło do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie skargę, która wyrokiem z dnia 28 listopada 2012 r.(sygn. II SA/Wa 1599/12) została oddalona, jako niezasługująca na uwzględnienie.

Sąd I instancji wskazał, iż mimo tego, że spełniony został zarówno zakres podmiotowy stosowania ustawy (ARiMR jest bowiem organem zobowiązanym na gruncie ustawy o dostępie do informacji publicznej do udostępnienia posiadanej informacji, mającej walor informacji publicznej), jak również jej zakres przedmiotowy (wnioskowana informacja dotycząca treści umowy pomiędzy TVP a Agencją stanowi informacje publiczną), to zasadne było odmówienie jej udostępnienia z uwagi na tajemnicę przedsiębiorcy, jakim niewątpliwie jest Telewizja Polska. Sąd wskazuje, że definicja legalna tajemnicy przedsiębiorstwa zawarta jest w art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, gdzie wskazane jest, że są nią nieujawnione do wiadomości publicznej informacje techniczne, technologiczne, organizacyjne przedsiębiorstwa lub inne informacje posiadające wartość gospodarczą, co do których przedsiębiorca podjął niezbędne działania w celu zachowania ich poufności. W związku z tym Sąd stwierdził, że informacja o treści przedmiotowej umowy ma dla TVP wartość gospodarczą w rozumieniu przepisu art. 11 ust. 4 przywoływanej ustawy i z uwagi na tę wartość mogła zostać objęta tajemnicą przedsiębiorstwa.

Sąd ponadto wskazał, że co prawda TVP jest telewizją publiczną, a tym samym jednostką sektora finansów publicznych, jednakże jest również spółką prawa handlowego, funkcjonującą na konkurencyjnym rynku nadawców telewizyjnych finansującej się m.in. ze sprzedaży czasu antenowego pod emisję reklam.

Informacja nie mogła zostać udostępniona z uwagi na ograniczenie wynikające z  ustawy o dostępie do informacji publicznej

W związku z powyższym, zdaniem Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie, w świetle wyżej przytoczonego przepisu, dopuszczalne było wyłączenie jawności treści umowy zawartej pomiędzy ARiMR a TVP, jako jednostkami sektora finansów publicznych, z uwagi na ochronę tajemnicy przedsiębiorstwa.

Od tego wyroku skargę kasacyjną złożyło Stowarzyszenie, wnosząc o uchylenie zaskarżonego wyroku w całości i przekazanie sprawy do ponownego rozpoznania przez WSA w Warszawie.

Wyrokiem z dnia 5 lipca 2013 r. (sygn. I OSK 511/13) Naczelny Sąd Administracyjny oddalił skargę kasacyjną Stowarzyszenia. NSA, podzielając wszystkie argumenty wojewódzkiego sądu administracyjnego wskazał ponadto, że na tajemnicę przedsiębiorcy składają się dwa elementy – materialny (np. szczegółowy opis sposobu wykonania usługi, jej koszt) oraz formalny (wola utajnienia danych informacji). W niniejszym stanie faktycznym przedsiębiorca podjął działania w celu zachowania treści umowy w tajemnicy, w związku z tym, skoro cała umowa objęta jest tajemnicą przedsiębiorcy w rozumieniu art. 11 ust. 4 ustawy o zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, to, zdaniem NSA, prawidłowe było uznanie przez Sąd I instancji, że informacja, o jaką wystąpiło Stowarzyszenie – mimo tego, że ma ona charakter informacji publicznej – nie mogła zostać udostępniona z uwagi na ograniczenie wynikające z art. 5 ust. 1 i 2 ustawy o dostępie do informacji publicznej.